woensdag 18 april 2012

Dokter, krijg ik een spuitje?

Dokter, als het te erg wordt, geeft u me dan een spuitje?
Mevrouw Verhoeven heeft uitgezaaid darmkanker, en ze is uitbehandeld. Ik neem de medische begeleiding over van mijn collega, die voor wat langere tijd afwezig zal zijn. Tijdens mijn eerste bezoek aan haar komt deze vraag gelijk op me af. Indringend, maar het zorgt er wel voor dat ons gesprek gelijk de diepte in kan gaan. Bij de begeleiding van mensen die niet meer beter kunnen worden, komt op een gegeven moment ter sprake, wat mensen nog wel en niet willen rond het levenseinde. Soms is het wat zoeken naar een opening om het levenseinde te bespreken. Mevrouw Verhoeven opent zelf het gesprek hier over.

Het is goed om de verwachtingen helder te hebben. Bij "een spuitje geven" is de eerste gedachte euthanasie. Mevrouw Verhoeven is bang dat ze veel pijn zal krijgen. Onhoudbare pijn. Ze heeft gehoord dat het mogelijk is dat ze in slaap gebracht wordt, als ze te veel pijn heeft. En dat wil ze graag. Mevrouw Verhoeven wil geen euthanasie, wat ze bedoelt is wat in medische termen "palliatieve sedatie" wordt genoemd.

Euthanasie is bedoeld om een persoon te laten overlijden op het moment dat hij of zij er klaar voor is. Voorwaarde is dat er sprake moet zijn van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Het doel is om iemand te laten overlijden op het moment dat hem uit komt. De gebruikelijke procedure is dat je iemand iets geeft om in slaap te vallen, en daarna iets waardoor iemand stopt met ademen.

Palliatieve sedatie doe je om extreme klachten te bestrijden. Klachten die je niet op een andere manier kan bestrijden, bijvoorbeeld ernstige pijn of benauwdheid. Je brengt dan iemand in slaap, zodat hij of zij de klachten niet meer bewust mee maakt. Die persoon overlijdt uiteindelijk aan de oorzaak van de klachten, niet aan de sedatie.

Het is goed om de verwachtingen helder te hebben. Het ene spuitje is het andere niet. Er is een groot verschil tussen euthanasie en palliatieve sedatie. De reden om het te vragen, het doel, de uitvoering en het resultaat zijn verschillend. De impact die het heeft op de patiënt, de omgeving en de dokter ook. Mevrouw Verhoeven had gelukkig geen van beide nodig. In een week tijd ging zij steeds langer en dieper slapen, om uiteindelijk niet meer wakker te worden.